Rockowy sztandar na barykadach świata

,,Muzyka przeciw totalitaryzmowi -Lepszy dla Ciebie byłby świt zimowy I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta.”1

Muzyka od kiedy powstała jest szeroko wykorzystywana jako uniwersalny język i forma wyrazu. Nie jednokrotnie moi goście doceniali rolę tej sztuki w kontekście politycznym. Na przysłowiowe barykady wiodła ludzi muzyka szeroko pojęta –  jak na przykład pieśni rewolucyjne z okresu zmian ustrojowych w Francji.  Tak się jednak złożyło, że nowożytne rewolucje i walki o niepodległość wspiera muzyka rockowa i  metalowa jako ostoja buntowników. Tych, którzy nie chąc godzić się na cudzy dyktat biorą sprawy w swoje ręce...

(zespół Kult z Jurkiem Owsiakiem podczas Poland Rock Festival, wszelkie prawa autroskie do zdjęcia należą do zespołu Kult i WOŚP)

Przenieśmy się na chwilę do lat 80-tych ubiegłego stulecia kiedy to chylił się ku upadkowi dyletancki ZSRR wraz z swoją strefą wpływów. Nie ominęło to też Polski Ludowej, której zmiany dotknęły równie głęboko . W tym czasie funkcjonowało kilka opozycyjnych względem władzy zespołów. Największym rockowym gigantem jednak bez wątpienia był Kult. Dowodzona przez Kaźmierza ,,Kazika” Staszewskiego formacja rozgrzewała ludzi do walki ale również do oporu w zakładach pracy. Członkowie kapeli wywodzili się z rodzin robotniczych, rozumieli więc trudy życia udręczonych ludzi. Tym samym byli wiarygodni względem swoich odbiorców. Grywając na koncertach zwracali oni uwagę na rolę wolności w życiu każdego człowieka. Skomponowali nawet piosenkę w tym temacie. Mowa o znanym szlagierze grupy - ,,Po co wolność” z pamiętnego roku 1989. Kult nie był jedynym antyrządowym artystą w czasach ,,Komuny”, warto wspomnieć o punk rockowej legendzie – zespole Dezerter.  Sama już nazwa odnosiła się do obowiązkowej służby wojskowej czyli pracy jako żołnierz Armii Ludowej , która stanowiła część komunistycznego UW (wojsk Układu Warszawskiego). Członkowie formacji tworzyli muzykę surową, agresywną i jak na owe czasy rewolucyjną.  W tekstach wprost zaś namawiali do buntu i otwartego nieposłuszeństwa. Jak w legendarnym ,,Spytaj milicjanta” –

 ,, Która droga słuszna
Według prawa i porządku
Kto prowadzi mnie do szczęścia
i zaszczytnych obowiązków”.

(zespół Dezerter,  wszelkie prawa autroskie do zdjęcia należą do zespołu Dezerter)

Ironiczna wymowa tekstu, znalazła posłuch wśród publiki stając się kontrkulturowym kamieniem milowym w drodze do upadku ,,Komuny”. W całym tym rozgardiaszu ubiegłego stulecia znalazł się także legendarny przedstawiciel naszego rodzimego rocka – zespół Maanam. Swoim charakterystycznym brzmieniem i nietuzinkowym głosem wokalistki - Kory grupa szybko zawojowała sceny PRL-U, szczyt list przebojów kanału trzeciego Polskiego radia oraz szklane ekrany w wielu Polskich mieszkaniach. Problem okazały się opozycyjne sympatie kapeli – wspieranie młodej wtedy Solidarności oraz jej przedstawicieli takich jak Lech Wałęsa. Ostatecznie solą w oku PZPR był fakt, iż formacja odmówiła zagrania koncertu na spotkaniu Komunistycznej Młodzieży z Polski i ZSRR w Sali Kongresowej warszawskiego Pałacu Kultury. Za ten ,,występek” grupa była szykanowana i utrudniono jej występowanie. W całej tej sytuacji zabroniono jeszcze grać piosenki Maanamu mimo faktu, że zajmowały one pierwsze miejsca w listach przebojów. W konsekwencji władze komunistyczne Polski zakazały odtwarzania piosenek  Maanamu w radiu i telewizji.  Zakaz jednak nie był trudny do pokonania. Wszystkie wysoko notowane w radiu utwory grupy zastąpiono zapętloną partią samej perkusji z „To tylko tango”. W ten sposób brzmienie perkusji z powyższego utworu stało się symbolem walki z władzą i indoktrynacją.

(Zespół Maanam,  wszelkie prawa autroskie do zdjęcia należą do zespołu Maanam)

  Dość zapomnianą kapelą, która swoją cegiełkę dołożyła do walki z opresyjnym systemem jest Closterkeller, dowodzona przez Anję Orthodox.  Zespół oczarował widownię wyjątkowym brzmieniem łącząc w sobie tajemniczą i delikatną muzykę gotycką z precyzyjnym oraz zabójczo ciężkim heavy metalem. Zespół niejednokrotnie zarówno w tekstach jak i na koncertach uderzał wprost w opresyjną politykę oraz szarą depresyjną rzeczywistość. Kapela powstała w 1988 roku, oznacza to początek twórczości w trudnych warunkach. Nie można więc zaprzeczyć faktowi, iż komunistyczne realia miały wpływ na teksty i postawę zespołu. Ikonicznymi utworami antypolitycznymi są ,,Władza” ,,W moim kraju” czy też ,,Król jest nagi”.  Słowa tych utworów są nie zwykle szczere, niestety jednak są one również przerażająco aktualne.

( zespół Closterkeller, wszelkie prawa autroskie do zdjęcia należą do zespołu Closterkeller)

Nie tylko jednak w Polsce muzycy angażowali się w walkę o wolność i prawdę. Najlepszym tego przykładem jest zespół metalowym System of the Down. Muzycy pochodzący z Armenii od początku swej twórczości zaangażowani byli w walkę o wolność Armenii oraz zmuszenie opinii publicznej w USA by ta uznała Tureckie ludobójstwo na ludności Ormian w latach 1915-1917. Publiczna działalności zespołu wraz z rosnącą popularnością ich odmiany heavy metalu z akcentami muzyki Ormiańskiej przyniosła… groźby karalne zwłaszcza w kierunku wokalisty Serja Takaniana. Kapela jednak nie poprzestała i wspierała niepodległościowe demonstracje  w USA. Chłopaki skomponowali nawet soundtrack do filmu opisującego walkę Armenii o niepodległość i tożsamość narodową. Największym zaś ukoronowaniem walk o dobro kraju było uznanie zespołu przez prezydenta kraju jako akt bohaterstwa.

(zespół System of the Down, wszelkie prawa autroskie do zdjęcia należą do zespołu System of the Down)

Muzyka rockowa i metalowa od początku swego istnienia zaangażowana jest w walkę o niezależność nie tylko tą fizyczną ale i mentalną. Staje ona po stronie buntowników i tych, którzy nie chcą tylko przeżyć wegetując od dnia do dnia, dziękując okupantowi za każdy oddech. Wolność ma swoją cenę pytanie tylko czy starczy nam odwagi by za nią zapłacić?

1 ,,Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta” – cytat z wiersza ,,Który skrzywdziłeś...” autorstwa  Czesława Miłosza